Enemalta PLC v The Standard Club Asia Limited [2021]
Anahtar Kelimeler: Taahhüt mektubu, P&I, yetkili mahkeme, uygulanacak hukuk, imza şartı, milletlerarası yetki, sigorta, İngiliz Hukuku, Letter of Undertaking, (LoU)
Enemalta PLC v The Standard Club Asia Limited [2021]
Mahkeme: İngiltere Yüksek Mahkemesi (High Court of Justice)
Karar Tarihi: 26/04/2021
Olayların Özeti ve Hukuki Süreç
23 Aralık 2019’da Malta Sicilya Kanalı’ndaki sualtı Yüksek Gerilim Alternatif Akım (HVAC) bağlantı kablosunun hasar görmesi nedeniyle ülke çapında bir elektrik kesintisi yaşandı. Bahsi geçen kablo Enemalta Plc. şirketine (“Davacı”) aitti ve Enemalta Plc., zararlarının tahsili için Malta’da yasal süreci başlattı. Enemalta, zarardan, maliki Singapur merkezli Roberto Pte Ltd. (“Gemi Maliki”) olan m/v Di Matteo’yu (“Gemi”) sorumlu tutmaktaydı.
Bunun üzerine Gemi’nin P&I kulübü Standard Club (“Kulüp”), (“Davalı”) tarafından 3 Ocak 2020’de Deniz Alacaklarına Karşı Mesuliyetin Sınırlandırılması Hakkında 1976 Tarihli Milletlerarası Sözleşme’yi (“LLMC 1976”) Tadil Eden 1996 Protokolü”ne (“LLMC 1996”) altında öngörülen maksimum sorumluluk sınırlamasına dayalı olarak bir teminat mektubu (“Letter of Undertaking”) (“LoU”) düzenlendi ve bu yolla Enemalta’ya teminat sağlandı ve geminin tutuklanmasının önüne geçildi. Bahsi geçen teminat mektubunun İngiliz Kanunlarına ve İngiliz Kanunlarının münhasır yargı yetkisine tabii olacağı kararlaştırıldı.
Bu noktadan sonra Kulüp hesaba katılan önemli bir detay vardı. Deniz Alacaklarına Karşı Mesuliyetin Sınırlandırılması Hakkında 1976 Tarihli Milletlerarası Sözleşme (“LLMC 1976”) uygulanırsa sorumluluk 5.77M sterlinde tutulacak, ancak 1996 Tadil Protokol’ü uygulanırsa sorumluluk sınırı 21M sterline çıkacaktı. Malta ve İngiltere 1996 Tadil Protokolüne taraftı, ancak Singapur yalnızca 1976 tarihli ana protokolü imzalamıştı. Yani eğer Singapur mahkemelerinin yetkili olduğu kanıtlanırsa, sorumluluk sınırı 5.77M sterline düşürülebilecekti.
Bu doğrultuda Kulüp Singapur’da sorumluluğun sınırlandırılması davası açtı. Buna karşılık olarak da Enemalta hemen İngiliz Mahkemeleri’ne başvurarak, Singapur mahkemelerinin yetkili olamayacağını, burada verilen bir kararın uygulanabilir olmayacağını mahkemenin teyit etmesini istedi.
Karar
İngiliz Mahkemesi, Kulüp’ün iddialarını reddetmiş ve Singapur mahkemelerin yetkisiz olduğuna karar vermiştir. Mahkeme, teminat mektubunda İngiliz Hukuku’nun uygulanacağı öngörüldüğünden, ayrıca mektup Malta’da düzenlenmiş sayıldığından, Singapur’da bir yasal süreç başlatılamayacağını belirtmiştir.
Mahkeme kararında:
- Teminat mektubunun geçerliliğine ilişkin her türlü uyuşmazlığın ancak İngiliz Mahkemelerinde çözümlenebileceğini,
- Teminat mektubunun taraflar arasında bir sözleşme yarattığını ve halen geçerli olduğunu,
- Eğer Kulüp ya da gemi ilgilileri İngiliz Mahkemesi dışında bir yasal sürece başvurursa, bunun teminat mektubu şeklindeki sözleşmeyi ihlal edeceğini,
- Eğer Singapur mahkemelerinde teminat mektubunun geçersiz olduğu yönünde bir karar verilirse, bunun İngiliz Hukuku açısından teminat mektubunu geçersiz kılmayacağını belirmiştir.
Sonuç
Konu karar, İngiliz Mahkemelerinin teminat mektupları altında kararlaştırılan münhasır yargı yetkisi anlaşmalarının geçerliliğini kabulüne dair önemli bir içtihat niteliğindedir. İlgili uyuşmazlıkta teminat mektubunun taraflar arasında akdedilmiş nispi ve müstakil bir sözleşme olduğuna işaret eden Mahkeme, teminat mektubunun akıbeti yahut iadesine ilişkin uyuşmazlıkların da teminat mektubunda kararlaştırılan yargı yetkisi hükümlerine tabi olacağına karar vermiştir.
Bu karar LLMC 1976 ve LMCC 1996 arasındaki sorumluluk açısından büyük farkı göstermenin yanı sıra, teminat mektuplarında belirtilen yetkili mahkeme ve uygulanacak hukuk kurallarının sınırlayıcı bir etkiye sahip olduğunu ortaya koymaktadır.